De ronde van Lombardije is traditioneel het laatste monument van het wielerseizoen. De Italiaanse koers wordt begin oktober verreden. Na de ‘Koers van de Vallende Bladeren’ gaan de renners met vakantie. Nog een keer vlammen in Italië en dan genieten van een welverdiende rust.

Journalist Tullo Morgagni – die van Milaan San Remo- van de La Gazzetta dello Sport kwam meer dan honderd jaar geleden met het idee om een wedstrijd te organiseren in de regio Lombardije. De wedstrijd stond in het teken van het duel tussen de uit Milaan afkomstige Pierino Albini en Giovanni Cuniolo uit Tortona. Zij vochten verschillende Italiaanse wedstrijden uit. Op 12 november 1905 wist Morgagni een ‘rematch’ te organiseren – zijn favoriet Albini verloor namelijk de laatste wedstrijd – tussen Albini en Cuniolo onder de naam Milaan-Milaan. Duizenden dolenthousiaste Milanezen trokken erop uit om de wielerhelden aan het werk te zien, maar zagen vervolgens een andere Italiaan als eerste over de streep komen. Het was Giovanni Gerbi die de allereerste editie van de Ronde van Lombardije (toen nog Milaan-Milaan) wist te winnen.

Het parcours varieert de laatste jaren, maar is altijd rond de 250 kilometer en kent een aantal lange pittige beklimmingen in de Orobische Alpen. Il Lombardia is daarmee een wedstrijd voor klimmers, maar ook puncheurs met een grote motor. Logischerwijs wordt de koers in de regio Lombardije verreden, maar de route binnen de regio is variabel. Ook de pittige cols die de renners moeten beklimmen zijn hiermee anders hoewel wel veel dezelfde beklimmingen deel uitmaken van het het geaccidenteerde parcours zoals de Madonna del Ghisallo. Bauke Mollema was in 2019 de laatste Nederlandse winnaar. De Italianen hebben Il Lombardia de meeste keren gewonnen. De legendarische Fausto Coppi won de koers vijf keer. Ook Eddy Merckx won twee keer.

De Ronde van Lombardije is onlosmakelijk verbonden met kampioenen als Fausto Coppi en Gino Bartali. De flamboyante Coppi en de vrome Bartali waren tegenpolen, maar wisten tegelijkertijd het beste in elkaar naar boven te halen. Ze vochten gedenkwaardige duels uit, in Milaan-San-Remo, de Giro d’Italia maar ook in de Ronde van Lombardije. Coppi is met vijf zeges (1946, 1947, 1948 en 1949, vier keer op rij, en 1954) recordhouder, maar ook de naam van Bartali (winnaar 1936, 1939 en 1940) hoort in de eregalerij van de Ronde van Lombardije. Ze hebben bijgedragen aan de mythische status van deze wedstrijd.